Chào bạn đọc, chắc hẳn bạn đã từng nghe đến cả thực phẩm chức năng (TPCN) và thực phẩm bảo vệ sức khỏe (TPBVSK). Chúng đều được quảng bá với những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe, nhưng liệu chúng có giống nhau không? Trong bối cảnh thị trường các sản phẩm này ngày càng đa dạng tại Việt Nam năm 2025, việc hiểu rõ sự khác biệt giữa chúng là vô cùng quan trọng để bạn có thể lựa chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu của mình. Hãy cùng chúng tôi làm sáng tỏ vấn đề này nhé!
Định nghĩa và mục đích sử dụng
Theo quy định của pháp luật Việt Nam, có sự khác biệt rõ ràng giữa TPCN và TPBVSK:
- Thực phẩm chức năng (TPCN): Theo khoản 23 Điều 2 Luật An toàn thực phẩm 2010, TPCN là thực phẩm dùng để hỗ trợ chức năng của cơ thể con người, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái, tăng sức đề kháng, giảm bớt nguy cơ mắc bệnh. TPCN bao gồm thực phẩm bổ sung, thực phẩm bảo vệ sức khỏe và thực phẩm dinh dưỡng y học. Như vậy, TPBVSK là một loại nằm trong nhóm TPCN.
- Thực phẩm bảo vệ sức khỏe (TPBVSK): Theo Nghị định 15/2018/NĐ-CP, TPBVSK là những sản phẩm được dùng để bổ sung thêm vào chế độ ăn uống hàng ngày nhằm duy trì, tăng cường, cải thiện các chức năng của cơ thể con người, giảm nguy cơ mắc bệnh.
Mục đích sử dụng:
- TPCN: Hỗ trợ chức năng của cơ thể, mang lại trạng thái thoải mái, tăng cường sức đề kháng và giảm nguy cơ bệnh tật.
- TPBVSK: Bổ sung các chất dinh dưỡng, vitamin, khoáng chất, các chất có hoạt tính sinh học để duy trì, tăng cường và cải thiện chức năng của cơ thể, giảm nguy cơ mắc bệnh.
Hình thức và thành phần
- Thực phẩm chức năng: Có thể tồn tại ở nhiều dạng khác nhau, từ thực phẩm thông thường được bổ sung thêm các chất có lợi (ví dụ: sữa chua probiotic, ngũ cốc tăng cường vitamin) đến các sản phẩm được chế biến đặc biệt.
- Thực phẩm bảo vệ sức khỏe: Thường được bào chế dưới dạng viên nang, viên nén, viên hoàn, cốm, bột, hoặc chất lỏng, chứa các thành phần như vitamin, khoáng chất, axit amin, axit béo, enzyme, probiotic, các chất chiết xuất từ tự nhiên (thảo dược, động vật, khoáng vật)… với hàm lượng tập trung hơn.
Quy định pháp lý và kiểm soát
Tại Việt Nam năm 2025, cả TPCN và TPBVSK đều chịu sự quản lý của Bộ Y tế. Tuy nhiên, có một số điểm khác biệt trong quy trình cấp phép và các yêu cầu về nhãn mác:
- TPCN: Bao gồm nhiều loại, quy trình công bố hoặc đăng ký sản phẩm có thể khác nhau tùy thuộc vào từng loại cụ thể (thực phẩm bổ sung, TPBVSK, thực phẩm dinh dưỡng y học).
- TPBVSK: Trên nhãn sản phẩm TPBVSK bắt buộc phải có dòng chữ “Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh”. Số đăng ký sản phẩm TPBVSK thường có ký hiệu Số thứ tự / Năm cấp / ATTP-TNCB hoặc ĐKSP.
Mức độ tác động và cách sử dụng
- Thực phẩm chức năng: Thường được sử dụng như một phần của chế độ ăn uống hàng ngày để hỗ trợ sức khỏe một cách tổng thể. Tác dụng có thể diễn ra từ từ và cần sử dụng đều đặn.
- Thực phẩm bảo vệ sức khỏe: Thường được sử dụng theo liệu trình và có mục tiêu cụ thể hơn, ví dụ như bổ sung vitamin D, tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ xương khớp. Do chứa hàm lượng các chất cao hơn, việc sử dụng TPBVSK cần tuân theo hướng dẫn và liều lượng khuyến cáo.
Nhận biết và lựa chọn thông minh
Để phân biệt và lựa chọn TPCN và TPBVSK một cách thông minh, bạn nên:
- Đọc kỹ nhãn mác: Xem xét thành phần, hàm lượng, công dụng, hướng dẫn sử dụng, cảnh báo (nếu có) và đặc biệt là dòng chữ “Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh” trên nhãn TPBVSK.
- Tìm hiểu về nhà sản xuất và nguồn gốc: Ưu tiên các sản phẩm có thương hiệu uy tín, có thông tin rõ ràng về nhà sản xuất, nguồn gốc xuất xứ và các chứng nhận chất lượng.
- Tham khảo ý kiến chuyên gia: Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào hoặc muốn sử dụng TPBVSK cho một mục đích sức khỏe cụ thể, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn tốt nhất.
- Không kỳ vọng quá mức: Cả TPCN và TPBVSK đều không phải là “thần dược”. Hãy duy trì một lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống cân bằng và tập thể dục thường xuyên để có sức khỏe tốt nhất.
Kết luận
Mặc dù đều thuộc nhóm thực phẩm có lợi cho sức khỏe, thực phẩm chức năng và thực phẩm bảo vệ sức khỏe có những điểm khác biệt quan trọng về định nghĩa, mục đích sử dụng, hình thức, thành phần và quy định pháp lý. Việc hiểu rõ những khác biệt này sẽ giúp bạn trở thành người tiêu dùng thông thái, lựa chọn được sản phẩm phù hợp với nhu cầu và bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình trong năm 2025. Hãy luôn ưu tiên tìm hiểu thông tin chính xác và tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào nhé!
